Jak pomóc osobie uzależnionej od internetu? Kompleksowy przewodnik
Czy ktoś z Twoich bliskich spędza niewspółmierną ilość czasu online, ignorując inne aspekty życia? Uzależnienie od internetu to problem, który z roku na rok zyskuje na znaczeniu, wpływając na jakość życia wielu osób i ich bliskich. W tym artykule przedstawimy kilka przydatnych wskazówek, dotyczących tego, jak pomóc osobie uzależnionej od internetu.
Uzależnienie od internetu – rozpoznanie problemu
Rozpoznanie uzależnienia od internetu jest pierwszym i kluczowym krokiem w procesie pomocy. Nie zawsze jest to zadanie łatwe, dlatego warto zrozumieć, na czym polega problem i jakie są jego objawy. Poniżej znajdziesz wyczerpujące informacje, które pomogą w precyzyjnym zidentyfikowaniu problemu.
Objawy uzależnienia od internetu:
- izolacja społeczna – jednym z najbardziej widocznych objawów jest izolacja społeczna. Osoba uzależniona od internetu zaczyna unikać interakcji z rodzeństwem, rodzicami czy przyjaciółmi, wybierając czas przed komputerem;
- zaniedbywanie obowiązków – uciekanie od codziennych obowiązków, takich jak praca, nauka czy domowe zadania, może być alarmującym sygnałem. Uzależnienie od internetu często odbija się na jakości wykonywanej pracy i wynikach w nauce;
- fizyczne symptomy – długotrwałe korzystanie z internetu może powodować fizyczne objawy, takie jak zmęczenie, problemy ze wzrokiem, a nawet bóle głowy i karku;
- impulsywność, niezdolność do zakończenia sesji internetowej – częste myślenie o aktywnościach online oraz rosnący dyskomfort, gdy nie można korzystać z sieci.
Kiedy działać?
Zanim zdecydujesz się na interwencję, ważne jest, aby obserwować zachowanie osoby i ewentualnie przeanalizować, czy wykazuje ona objawy uzależnienia. Należy również uwzględnić, czy podobne objawy nie są wynikiem innych problemów zdrowotnych, czy życiowych. Nie każda osoba spędzająca dużo czasu w sieci jest uzależniona. Ważne jest, aby dokładnie rozpoznać problem, zanim podejmiesz działanie.
Jeżeli objawy nasilają się i zaczynają wpływać na różne sfery życia osoby uzależnionej, najwyższy czas działać. Rozpoznanie problemu uzależnienia od internetu to nie tylko diagnoza, ale i punkt wyjścia dla dalszych działań. Poprzez świadome zidentyfikowanie problemu, możemy zacząć szukać skutecznych rozwiązań i korzystać z dostępnych zasobów terapeutycznych.
Jak leczyć uzależnienie od internetu – rozmowa i konfrontacja
Podjęcie rozmowy na temat uzależnienia od internetu z osobą, która go doświadcza, jest jednym z najważniejszych etapów procesu pomocy. Jakiekolwiek błędy w tej fazie mogą zahamować lub utrudnić dalsze działania. Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych zasad i kroków, które warto mieć na uwadze, oferując wsparcie dla osób uzależnionych od internetu.
Jak podejść do tematu?
Wybór odpowiedniego czasu i miejsca dla tej rozmowy jest kluczowy. Nie rozpoczynaj tej rozmowy w chwili złości czy frustracji. Upewnij się, że obie strony mają wystarczającą ilość czasu i są w stanie skupić się na rozmowie. Podczas rozmowy, staraj się być jak najbardziej otwartym i empatycznym. Wystrzegaj się krytyki i negatywnych komentarzy, które mogą sprawić, że druga strona się zamknie. Zamiast mówić “Ty zawsze siedzisz przed komputerem”, można powiedzieć “Martwię się, że spędzasz dużo czasu w sieci i zaniedbujesz inne aspekty życia.”
Rozmowa i konfrontacja to wrażliwy etap, który wymaga sporej dozy taktu, empatii i precyzji. Jeśli jest przeprowadzony właściwie, może stanowić pierwszy krok na drodze do wyzdrowienia i lepszego życia. Otwórz drzwi do konstruktywnego dialogu i profesjonalnej pomocy, pamiętając o powadze i skomplikowaniu problemu uzależnienia od internetu.
Profesjonalna pomoc – terapia uzależnienia od internetu
Osiągnięcie trwałego wyzdrowienia zazwyczaj wymaga profesjonalnej pomocy. Jest to kolejny ważny etap w procesie radzenia sobie z uzależnieniem od internetu. Wybór odpowiedniej metody leczenia i eksperta może być kluczowe dla sukcesu. W tym kontekście istnieje kilka aspektów, na które warto zwrócić uwagę.
Znalezienie specjalisty
Niezwykle ważne jest, aby znaleźć specjalistę, który ma doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi od internetu. Może to być psychoterapeuta, psychiatra, czy psycholog kliniczny.
Wstępna diagnostyka
Pierwsze spotkanie zwykle obejmuje wstępną diagnozę, która może być uzupełniona badaniami i testami. Na tej podstawie, specjalista będzie mógł zaproponować odpowiednią ścieżkę leczenia.
Terapie i metody leczenia
Wśród dostępnych metod leczenia, dostępna jest:
- terapia indywidualna – jest to forma terapii, w której pacjent i terapeuta pracują razem, aby zrozumieć źródła uzależnienia i jak sobie z nim radzić na poziomie indywidualnym;
- terapia grupowa – praca w grupie z osobami, które mają podobne problemy, może być bardzo skuteczna. Grupowa dynamika często pomaga w przełamaniu izolacji i wzmocnieniu motywacji do zmian;
- konsultacja psychiatryczna lub neurologiczna – niektóre osoby uzależnione od internetu mogą potrzebować konsultacji z psychiatrą lub neurologiem, aby dokładnie zrozumieć swoją sytuację oraz ewentualnie ustalić odpowiednie leczenie farmakologiczne;
- farmakoterapia – w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne może być zalecone jako dodatek do terapii psychologicznej. Ważne jest jednak, aby to rozwiązanie było konsultowane z lekarzem;
- programy rehabilitacyjne – dla bardziej zaawansowanych przypadków, istnieją specjalne ośrodki i programy rehabilitacyjne, które oferują intensywną terapię i wsparcie.
Leczenie uzależnienia od internetu – rola rodziny i bliskich
Wsparcie rodziny odgrywa kluczową rolę w procesie wyjścia z uzależnienia od internetu. To rodzina często jako pierwsza zauważa symptomy i może zainicjować kluczowe kroki, takie jak rozmowa czy poszukiwanie profesjonalnej pomocy. Nie można jednak lekceważyć roli rodziny w dłuższym okresie leczenia.
Komunikacja
Stała i otwarta komunikacja między członkami rodziny a osobą uzależnioną jest niezbędna. Pomaga to w monitorowaniu postępów i ewentualnych nawrotów, a także w utrzymaniu motywacji do kontynuowania leczenia.
Wsparcie emocjonalne
Emocjonalne wsparcie, które może zapewnić rodzina, często stanowi nieocenioną pomoc w momentach kryzysu. Obecność bliskich, ich zrozumienie i wsparcie mogą być decydujące w procesie wyzdrowienia.
Jak pomóc osobie uzależnionej od internetu? Podsumowanie
Uzależnienie od internetu to złożony problem, który dotyka coraz większą liczbę osób w różnym wieku. Walka z tym rodzajem uzależnienia jest trudna, ale nie niemożliwa. Kluczowymi etapami są tutaj: precyzyjne rozpoznanie problemu, taktowna i empatyczna rozmowa z osobą uzależnioną oraz skorzystanie z profesjonalnej pomocy, jaką stanowi psychoterapia uzależnień. Przydatne może okazać się również ustanowienie zdrowych granic oraz alternatywne zajęcia i aktywności, które odciągną osobę uzależnioną od jej nałogu.
Im szybciej podjęte zostaną odpowiednie działania, tym większa szansa na powodzenie w walce z uzależnieniem.
Czytaj WięcejObjawy uzależnienia od smartfona. Jak rozpoznać i zmierzyć się z cyfrową pandemią?
W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie życie bez smartfonów. Są one wszechobecne i wydają się niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Jednak jak każda technologia, smartfony mają swoją ciemną stronę. Uzależnienie od smartfona stało się jednym z najbardziej powszechnych problemów zdrowia psychicznego naszej epoki. Ale jak rozpoznać, że jesteśmy uzależnieni?
Czym jest uzależnienie od telefonu?
Uzależnienie od smartfona tzw. fonoholizm to kompulsywna potrzeba korzystania z urządzenia, która przekształca się w obsesyjne zachowanie. Osoba uzależniona korzysta z telefonu w sposób niekontrolowany, co wpływa na jej życie osobiste, zawodowe i społeczne.
Objawy uzależnienia od telefonu
Rozpoznanie uzależnienia od smartfona nie jest zawsze łatwe, często ze względu na subtelność i różnorodność objawów. Aby ułatwić zrozumienie tego, jak uzależnienie manifestuje się w praktyce, poniżej znajduje się opis poszczególnych symptomów.
- nieustanny impuls sprawdzania telefonu – jest to jeden z najbardziej widocznych objawów uzależnienia. Osoby uzależnione sprawdzają swoje telefony nawet w sytuacjach, w których jest to społecznie nieakceptowane, jak na przykład podczas jazdy samochodem, w trakcie spotkań czy podczas rozmów z innymi ludźmi;
- zaniedbywanie innych aspektów życia – nadmierne korzystanie z telefonu powoduje zaniedbywanie obowiązków domowych, pracy czy relacji z bliskimi. To pokazuje, że priorytety zaczynają się przesuwać, a telefon staje się najważniejszym elementem życia;
- nadmierna strata czasu – spędzanie kilku godzin dziennie na korzystaniu ze smartfona, zwłaszcza kosztem innych, bardziej produktywnych czynności, jest znaczącym wskaźnikiem problemu. Nie chodzi tu tylko o zaniedbanie obowiązków, ale także o brak czasu na relaks, rozwój osobisty czy uprawianie sportu;
- odczucie lęku przy braku dostępu – lęk, nerwowość czy nawet objawy odstawienia, takie jak drżenie rąk, występujące przy braku dostępu do telefonu, są wyraźnym sygnałem, że jest coś nie tak. W skrajnych przypadkach może to nawet prowadzić do ataków paniki;
- upośledzenie zdolności społecznych – nieumiejętność zachowania uwagi w trakcie rozmów twarzą w twarz, unikanie kontaktu wzrokowego i ogólna izolacja społeczna to znaki, że smartfon zaczął zastępować realne interakcje z ludźmi. Może to mieć negatywny wpływ na zdolności komunikacyjne i relacje interpersonalne.
FOMO i nomofobia – nowe terminy, stare problemy
W kontekście uzależnienia od smartfonów warto zwrócić uwagę na dwie istotne koncepcje, które nabierają coraz większego znaczenia: FOMO oraz nomofobia.
FOMO (Fear of Missing Out), czyli lęk przed możliwością przeoczenia jakichś istotnych informacji, wydarzeń. Osoby doświadczające FOMO ciągle sprawdzają swoje media społecznościowe, wiadomości czy e-maile w obawie, że przegapią coś ważnego.
Nomofobia z kolei, to irracjonalny strach przed brakiem dostępu do telefonu, na przykład z powodu rozładowanej baterii, braku zasięgu czy utraty urządzenia. Osoby doświadczające nomofobii mogą odczuwać intensywny lęk, stres i dyskomfort, kiedy nie mają możliwości korzystania ze swojego telefonu. Ten stan może wpływać na jakość życia, wprowadzając dodatkowy poziom stresu i lęku, nawet w sytuacjach, które normalnie by tego nie wywoływały.
Oba te terminy są związane z nowoczesnymi technologiami, ale odzwierciedlają uniwersalne ludzkie lęki i pragnienia, takie jak potrzeba przynależności czy kontroli. Dlatego też są one istotne w kontekście diagnozy i leczenia uzależnienia od smartfonów, stanowiąc często elementy, na które terapeuci zwracają uwagę podczas procesu leczenia. Jeśli zauważasz u siebie objawy FOMO lub nomofobii, może to być sygnał, że jesteś na drodze do rozwoju pełnoprawnego uzależnienia od smartfona i warto skonsultować się ze specjalistą.
Jak zdiagnozować uzależnienie od smartfona?
Zdiagnozowanie uzależnienia od smartfona może być trudne, ponieważ symptomy są często subtelne i łatwo je przeoczyć. Specjaliści zalecają wykonanie testów psychologicznych oraz obserwację własnych nawyków. Jeśli zauważysz, że nadmierne korzystanie z telefonu, problemy z koncentracją, izolacja społeczna dotyczą Ciebie lub kogoś bliskiego, zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub terapeutą.
Leczenie uzależnienia od telefonu:
- odcięcie i ograniczenie czasu – pierwszym krokiem jest ograniczenie czasu spędzanego z telefonem;
- ustalenie priorytetów – należy na nowo zdefiniować, co w życiu jest naprawdę ważne i skupić się na tym;
- pomoc specjalistyczna – w niektórych przypadkach pomocna może okazać się psychoterapia;
- wsparcie bliskich – rodzina i przyjaciele mogą być dużym wsparciem w walce z uzależnieniem.
Objawy uzależnienia od smartfona. Podsumowanie
Uzależnienie od smartfona to poważny problem zdrowia psychicznego, który dotyka coraz więcej osób. Nie jest to jedynie kwestia lenistwa czy braku samodyscypliny – to choroba, która wymaga profesjonalnej diagnozy i leczenia. Jeżeli zauważasz u siebie objawy uzależnienia, nie bagatelizuj ich. Szukaj pomocy specjalistycznej i podejmij działania, aby odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Czytaj WięcejSkuteczne metody leczenia uzależnienia od gier komputerowych
Uzależnienie od gier komputerowych stało się poważnym problemem społecznym, z którym boryka się nie tylko młodzież, ale i dorośli. W dobie cyfryzacji i nieograniczonego dostępu do internetu coraz więcej osób popada w nałóg, który negatywnie wpływa na ich życie osobiste, zawodowe i emocjonalne. Celem tego artykułu jest przedstawienie skutecznych metod leczenia tej formy uzależnienia.
Uzależnienie od gier komputerowych – definicja
Uzależnienie od gier komputerowych jest to zaburzenie psychiczne, w którym osoba nie jest w stanie kontrolować swojego impulsu do grania, co prowadzi do znaczących problemów w funkcjonowaniu codziennym. Nie chodzi tu o sporadyczne zainteresowanie grami, ale o nałogowe, kompulsywne zachowania. Takie uzależnienie nie tylko wpływa negatywnie na zdrowie fizyczne, zaniedbując podstawowe potrzeby jak sen czy odżywianie, ale również ma destrukcyjny wpływ na relacje społeczne i obowiązki zawodowe czy edukacyjne. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD11), uzależnienie od gier komputerowych zostało oficjalnie uznane za chorobę. To rozpoznanie otworzyło drogę do bardziej zaawansowanych i skutecznych form terapii.
Warto podkreślić, że nie każda osoba spędzająca dużo czasu na grach jest uzależniona. Kluczowe jest tu rozróżnienie między zamiłowaniem a nałogiem, który utrudnia lub uniemożliwia normalne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Objawy uzależnienia od gier komputerowych
Zrozumienie objawów uzależnienia od gier komputerowych jest kluczowym elementem w identyfikacji problemu i podjęciu odpowiednich działań terapeutycznych. Oto przegląd typowych objawów:
- utrata kontroli nad czasem spędzonym na graniu;
- negowanie innych form aktywności i zaniedbywanie obowiązków;
- wzrost poziomu agresji i frustracji;
- wycofanie społeczne;
- utrata poczucia realności;
- fizyczne skutki uzależnienia, takie jak problemy z kręgosłupem, zmęczenie oczu, czy zaburzenia snu;
- obsesyjne myślenie o grach.
Uzależnienie od gier – diagnostyka
Rozpoznanie uzależnienia od gier komputerowych jest procesem wieloetapowym, który wymaga kompleksowego podejścia. Złożoność problemu sprawia, że diagnoza powinna być przeprowadzona przez wykwalifikowanych specjalistów w dziedzinie psychiatrii, psychologii. Poniżej przedstawiamy kluczowe etapy diagnostyki.
Wywiad diagnostyczny
Pierwszym etapem jest zazwyczaj wywiad diagnostyczny, który obejmuje rozmowę z pacjentem oraz, jeśli to możliwe, z jego najbliższym otoczeniem. W trakcie wywiadu specjalista pyta o nawyki związane z graniem, czas poświęcony na tę aktywność, a także o ewentualne negatywne konsekwencje, jakie niesie za sobą nałogowe korzystanie z gier.
Testy psychologiczne
Istnieje wiele standardowych testów i kwestionariuszy, które mogą pomóc w diagnozie. Obejmują one pytania dotyczące zachowań i emocji związanych z grami komputerowymi, i pomagają określić, czy występuje uzależnienie oraz jakie są jego skutki dla zdrowia psychicznego.
Ewaluacja medyczna
Niektóre przypadki uzależnienia mogą być związane z innymi zaburzeniami, takimi jak depresja, lęki czy zaburzenia odżywiania. W takich sytuacjach konieczne może być przeprowadzenie dodatkowych badań medycznych.
Konsultacje z innymi specjalistami
Czasami może okazać się konieczne skonsultowanie przypadku pacjenta z innymi specjalistami, takimi jak psychoterapeuci specjalizujący się w uzależnieniach czy specjaliści ds. zdrowia psychicznego. Taka interdyscyplinarna diagnoza pozwala na pełniejsze zrozumienie problemu i skuteczniejsze jego leczenie. Pamiętaj, że dokładna diagnoza jest kluczowym elementem w procesie leczenia uzależnienia od gier komputerowych. Tylko wtedy możliwe jest dobranie najbardziej efektywnych metod terapeutycznych i podjęcie stosownych działań mających na celu wyeliminowanie problemu.
Leczenie uzależnienia od gier komputerowych – terapie psychologiczne
Terapie psychologiczne odgrywają kluczową rolę w tym procesie, umożliwiając pacjentom przepracowanie psychologicznych mechanizmów, które leżą u podstaw nałogu. Oto kilka najczęściej stosowanych terapii:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
Jest to jedna z najskuteczniejszych form terapii w leczeniu uzależnień. CBT pomaga pacjentom zrozumieć, jak ich myśli wpływają na ich zachowania i uczucia. Dzięki temu mogą oni zmieniać niezdrowe schematy myślenia i zastąpić je zdrowszymi.
Terapia motywacyjna
Skupia się na zwiększeniu motywacji do zmiany i pokonaniu ambiwalencji związanej z nałogiem. Pomaga pacjentowi znaleźć osobiste powody do zakończenia uzależnienia i opracować plan działania.
Terapia psychodynamiczna
Koncentruje się na nieświadomych wzorcach myśli i zachowań, które mogą przyczyniać się do uzależnienia. W trakcie terapii pacjent dokonuje introspekcji, analizuje swoje przeszłe doświadczenia i relacje, co pomaga zrozumieć źródła ich uzależnienia i działa nad ich przepracowaniem.
Dobór odpowiedniej formy terapii jest indywidualną kwestią i zależy od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, obecność innych zaburzeń oraz osobiste preferencje pacjenta. Ważne jest też, aby terapia była prowadzona przez doświadczonego specjalistę, którego możesz znaleźć w Centrum Opieki Zdrowotnej SANITATIS. Niezależnie od wybranej metody, najważniejsze jest zrozumienie, że proces leczenia jest długotrwały i wymaga zaangażowania zarówno ze strony pacjenta, jak i jego otoczenia.
Terapia uzależnień od gier – składniki kompleksowej interwencji terapeutycznej
Profesjonalna terapia uzależnień od gier wymaga połączenia zarówno specjalistycznej interwencji psychologicznej, jak i działań wspomagających. Poniżej przedstawiamy kluczowe elementy takiego podejścia:
- indywidualne ograniczenie ekspozycji na gry: ustalenie konkretnych limitów czasowych i dostępu do gier to fundament w leczeniu uzależnień. Pod kierunkiem specjalisty pacjent uczy się przełamywać rutynę związaną z nałogowym graniem;
- wsparcie społecznościowe: współpraca z rodziną podczas terapii umożliwia przełamywanie poczucia izolacji oraz zdobywanie dodatkowych zasobów emocjonalnych;
- alternatywne zajęcia i hobby: wprowadzenie alternatywnych form aktywności, takich jak sport, nauka nowego języka, podróżowanie czy wolontariat, pod kierunkiem terapeuty pozwala na zastępowanie nawyków związanych z graniem i rozwijanie nowych pasji;
- zdrowy styl życia: pod opieką specjalistów, pacjenci uczą się zdrowych nawyków żywieniowych, aktywności fizycznej i dbania o odpowiednią ilość snu. Wszystko to wpływa na poprawę samopoczucia i zdolności radzenia sobie ze stresem, co jest kluczowe w procesie leczenia.
Integrowanie tych elementów w planie terapeutycznym znacząco zwiększa szanse na pełne odzyskanie zdrowia psychicznego i trwałe uwolnienie się od nałogu.
Skuteczne metody leczenia uzależnienia od gier komputerowych. Podsumowanie
Leczenie uzależnienia od gier komputerowych jest skomplikowanym i wieloetapowym procesem, który wymaga indywidualnego podejścia i angażowania różnych metod terapeutycznych. Terapia poznawczo-behawioralna, stanowi jedno z najbardziej efektywnych narzędzi w tym kontekście, koncentrując się na mechanizmach myślenia i zachowania, które utrzymują nałóg. Oprócz profesjonalnej terapii niezwykle ważne są również działania wspomagające, takie jak wsparcie społeczno-środowiskowe, ograniczenie czasu spędzanego na grach, oraz wprowadzenie alternatywnych form aktywności i zdrowego stylu życia.
Pamiętaj, że proces leczenia jest długotrwały i wymaga zaangażowania nie tylko ze strony osoby uzależnionej, ale również jej najbliższego otoczenia. Ważne jest również skorzystanie z profesjonalnej diagnozy i wyboru odpowiedniej terapii pod okiem doświadczonych specjalistów. Tylko kompleksowe i indywidualnie dostosowane podejście może zapewnić trwałą zmianę i wyjście z nałogu. Jeżeli zmagasz się z tym problemem lub znasz kogoś, kto potrzebuje pomocy, nie wahaj się szukać profesjonalnego wsparcia np. w Centrum Opieki Zdrowotnej SANITATIS. To pierwszy i najważniejszy krok na drodze do zdrowia i pełni życia.
O dopalaczach słów kilka
O dopalaczach można usłyszeć w kontekście opisu tragicznych skutków ich zażywania – o przypadkach śmierci czy ciężkich powikłań wynikających z ich zażycia. Przyjmujemy, że „ktoś” „gdzieś” zatruł się dopalaczami, ale obok nas ten problem nie występuje. Często mamy rację, jednak przypadki zażywania tych niebezpiecznych środków stają się coraz powszechniejsze.
Czym zatem są dopalacze?
To potoczna nazwa grupy substancji psychoaktywnych, mających wywołać w organizmie człowieka stan odurzenia przypominający efekt działania narkotyków. Są od nich tańsze i łatwiej dostępne. W ich skład wchodzą różnorakie niezidentyfikowane trujące substancje mogące doprowadzić do śmierci człowieka – lekarze często z powodu braku informacji dotyczących składu zażytego dopalacza nie mają możliwości podania środka antagonizującego truciznę w nich zawartą.
Wyróżnia się trzy grupy dopalaczy:
• dopalacze o działaniu pobudzającym:
Promowane jako środki dodające energii, odwagi, siły, wytrzymałości. W rzeczywistości prowadzą do zaburzeń percepcji (omamy, halucynacje), zmian organicznych w mózgu, zaburzeń rytmu serca – mogą powodować śmierć.
• dopalacze o działaniu halucynogennym:
Promowane jako środki powodujące doświadczanie wyjątkowych doznań, przejście do świata niedostępnego zmysłom, uzyskanie „magicznego” stanu świadomości. Po zażyciu mogą wystąpić halucynacje, wizje powodujące lęk i panikę, zaburzenia snu, nudności i wymioty, gorączkę.
• dopalacze o działaniu reklamowanym jako podobne do marihuany:
Promowane jako środki pozwalające odczuć rozluźnienie, poprawić nastrój, złagodzić napięcie. Po zażyciu mogą pojawić się „splątane” myśli, narastający niepokój, nerwowość, organiczne dolegliwości w postaci duszności, bólów w klatce piersiowej, utrata przytomności.
Kto sięga po dopalacze?
Wyobraźmy sobie, że nagle ktoś przenosi nas w inne miejsce od tego, w którym żyliśmy. Nie znamy języka, którym posługują się tamtejsi ludzie, nie mamy pracy, domu, pieniędzy i wszyscy wydają się być wrodzy. Człowiek w takiej sytuacji przeżywa silny stres, trudno mu podejmować racjonalne decyzje. Tak myślą i czują nastolatki, gdy wchodzą w świat dorosłych. To nasza grupa ryzyka.
Początkowo nastolatek sięgający po dopalacze doświadcza korzyści – o ile miał szczęście i nie trafił na środek, którego zażycie mogło skutkować śmiercią. Odczuwa rozluźnienie, nie myśli o kłopotach. Problem w tym, że za tymi przeświadczeniami stoją błędy poznawcze, nastolatek stosuje nieracjonalne przekonania o rzeczywistości.
Otoczenie nastolatka uwrażliwić się powinno na niepokojące objawy w jego zachowaniu – sygnały ostrzegawcze, mogące być świadectwem zażywania przez niego dopalaczy.
Warto zwrócić uwagę na następujące zachowania u nastolatka: zaniedbywanie nauki, absencja szkolna, nowe niepokojące znajomości, zmiana wyglądu, chwiejność emocjonalna, agresja, apatia, kłamstwa, kradzieże.
Jak pomóc swojemu dziecku?
Zachować spokój, pamiętać, że Wasze dziecko potrzebuje pomocy. Skorzystać ze wsparcia profesjonalnych ośrodków zajmujących się diagnozą i leczeniem uzależnień. Skontaktować się z grupami wsparcia dla rodziców.
Dr Alicja Bezmienow
Specjalista psychoterapii uzależnień
Centrum Opieki Zdrowotnej Sanitatis
Oborniki Wlkp.
Czytaj WięcejDepresja
Depresja to istotny problem zdrowotny. Według Międzynarodowej Organizacji Zdrowia każdego roku ponad 350 mln ludzi na całym świecie cierpi z powodu depresji, co czyni ją jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności. Depresja jest również jedną z głównych powodów epidemii samobójstw – co 40 sekund ktoś na świecie popełnia samobójstwo.
Czym różni się depresja od zwykłego smutku?
Każdy z nas doświadcza w życiu trudnych sytuacji takich jak: problemy w pracy, problemy zdrowotne, ból, utrata bliskich oraz inne równie traumatyczne doświadczenia. Mogą one powodować smutek, niepokój, lęk, zamartwianie się, bezsenność czy utratę apetytu. Jednak zwykle po kilku dniach nasze samopoczucie ulega poprawie. Pomagają w tym drobne interwencje takie jak: odpoczynek, rozmowa z bliskimi, aktywność fizyczna czy wreszcie próba rozwiązania problemu. Jednak w depresji jest inaczej. Niezależnie od okoliczności utrzymuje się jednostajnie obniżony nastrój, któremu towarzyszą również inne dolegliwości.
Jakie są objawy depresji?
Tak jak wspomniałem, objawem sygnalizującym depresję może być obniżony nastrój utrzymujący się przynajmniej przez 2 tygodnie. Wśród innych częstych objawów należy wymienić:
- utratę zdolności do odczuwania radości,
- poczucie beznadziei,
- uczucie zmęczenia, utraty energii,
- utrata zdolności koncentrowania uwagi na zwykłych codziennych czynnościach takich jak np. czytanie gazety, oglądanie telewizji,
- utrata apetytu, lub przeciwnie – nadmierny apetyt,
- bezsenność lub przeciwnie – nadmierna senność,
- utrata sensu życia, rozmyślanie o śmierci lub nawet o samobójstwie.
Dodam, że nie wszystkie te objawy muszą występować w trakcie jednego epizodu depresji.
Czy depresję można leczyć?
Tak, depresja jest problemem zdrowotnym, który możemy leczyć. Istotnym elementem tego procesu jest, co należy mocno podkreślić – wczesne jej wykrywanie oraz zapobieganie nawrotom.
Obecnie stosujemy trzy podejścia terapeutyczne w leczeniu depresji :
- Po pierwsze: cały szereg działań takich jak pomoc socjalna, wprowadzenie elementów higieny psychicznej (np. dbanie o sen, aktywność społeczną), edukacja, eliminacja czynników środowiskowych sprzyjających rozwojowi depresji.
- Po drugie: pomoc psychologiczna i psychoterapia.
- Po trzecie: leki psychiatryczne i inne metody biologiczne.
W większości przypadków stosujemy równocześnie trzy powyższe metody. O sposobie leczenia powinien decydować specjalista. Pragnę dodać, że zdecydowana większość osób z depresją doświadcza uwolnienia od objawów po zastosowanym leczeniu.
Kiedy i gdzie szukać pomocy?
Jeżeli my sami lub ktoś w naszym otoczeniu odczuwa uporczywe przygnębienie, wskazany jest kontakt ze swoim lekarzem rodzinnym lub psychologiem, a w miarę możliwości z lekarzem specjalistą psychiatrii . Jeżeli my sami lub ktoś w naszym otoczeniu doświadcza przykrych myśli np. o zranieniu siebie lub samobójstwie, wskazane jest niezwłoczne poszukanie pomocy również w ramach pomocy doraźnej np. telefon 112.
Radosław Lepka
Lek. med. specjalista psychiatra
Centrum Opieki Zdrowotnej SANITATIS
Oborniki Wlkp.
Czytaj WięcejZwiązek czy już współuzależnienie
Termin „współuzależnienie” dotyczy osób pozostających w bliskim związku z kimś uzależnionym od alkoholu, narkotyków, hazardu, seksu itp., zaburzonym emocjonalnie lub chorym.
Kogo najczęściej dotyka?
Statystycznie najczęściej problem współuzależnienia dotyka kobiet, których mąż lub partner nałogowo pije alkohol, wprowadzając w ten sposób stres i destrukcję w życie rodzinne. Na alkohol wydawane są znaczne sumy pieniędzy, rodzina przeżywa lęk o alkoholika, który upija się i znika z domu, traci pracę lub zaczyna chorować na wątrobę, nadciśnienie, cukrzycę, itp. Członkowie rodziny są zawiedzeni i źli z powodu niedotrzymywania obietnic i braku zaangażowania alkoholika w życie rodzinne. Osoba uzależniona zaprzecza, że ma problem, kłamie, obwinia o swoje picie najbliższych, czyli tworzy iluzję, aby uchronić siebie przed uznaniem rzeczywistości swojego nałogu i konieczności leczenia.
Czym skutkuje problem współuzależnienia?
Osoby współuzależnione zgłaszają się do lekarza rodzinnego z problemami zdrowotnymi, których przyczyną okazuje się być przewlekły stres, do psychiatry z powodu dolegliwości takich jak bezsenność, trudności z koncentracją i pamięcią, wyczerpaniem psychicznym i fizycznym, lub do psychologa z poczuciem całkowitej bezradności i poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, co zrobić, aby bliska osoba przestała pić.
Pacjenci ci przychodzą do specjalisty zazwyczaj po bardzo długim okresie rozmaitych starań o trzeźwość osoby uzależnionej, używaniu gróźb, próśb, wymuszaniu obietnic poprawy itp. Starania te nie pomagają, bo jak tu kontrolować osobę, która nie jest ubezwłasnowolniona, w kraju, gdzie zakup i picie alkoholu jest całkowicie legalne? Pomimo wielokrotnego wypróbowywania tych samych sposobów i stwierdzenia, że one nie działają – osoby współuzależnione i tak nie zaprzestają swych starań, tworzy się przymus pilnowania alkoholika i łagodzenia skutków jego picia, co daje złudne wrażenie panowania nad sytuacją. Z czasem zachowania związane z kontrolowaniem picia wypełniają szczelnie całe życie powodując wiele zaniedbań, rujnując zdrowie i samopoczucie osoby współuzależnionej. Jeśli ktoś całą noc czeka na powrót męża do domu i nie śpi, to przetrwanie następnego dnia będzie heroizmem. Myślenie o tym, jak dopiąć budżet wywołuje stres. Ukrywanie czyjegoś picia wymaga kłamstw, powoduje poczucie winy i oddala od znajomych i przyjaciół. Osoba współuzależniona bierze na siebie konsekwencje czyjegoś picia i robi sobie wyrzuty, że nie potrafi sobie z nimi poradzić, ponawia próby. Powoduje to bezsensowne trwonienie energii: np. szukanie i wylewanie alkoholu poskutkuje tym, że alkoholik po prostu dokupi sobie nową porcję. Energia ta powinna być wykorzystana z pożytkiem na zaspokajanie własnych potrzeb lub dbanie o dzieci.
Jak reagować?
Podstawową sprawą jest zaprzestanie chronienia alkoholika przed konsekwencjami jego czynów: jeśli ktoś upił się i zasnął na klatce schodowej, to tam powinien się obudzić, jeśli ukradziono mu w barze kurtkę, to niech zadba o nową, może używaną. W żadnym razie problemów tych nie powinna rozwiązywać jego partnerka.
Jeśli trudności się nasilają i samemu nie można sobie poradzić dobrze jest zgłosić się na psychoterapię.
Mgr Agata Rogacka
Psycholog
Certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień
Centrum Opieki Zdrowotnej SANITATIS
Oborniki Wlkp.
Czytaj WięcejCzym jest psychoterapia grupowa?
Źródeł dyskomfortu psychicznego oraz emocjonalnego człowieka dopatrywać się można w wielu czynnikach – wewnętrznych, związanych z jego stosunkiem do samego siebie oraz zewnętrznych – zakorzenionych w jego relacjach ze światem – jego rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami i dalszymi znajomymi. Czasami poziom tego dyskomfortu jest tak wysoki, że staje się to przyczyną cierpienia jednostki. Zarówno psychoterapia indywidualna, jak i psychoterapia grupowa jest jednym ze skutecznych sposobów służących poprawie jakości życia osoby doświadczającej tego rodzaju problemów.
Szczególnym dopełnieniem psychoterapii indywidualnej jest psychoterapia grupowa. Celem tej formy psychoterapii jest rewizja dotychczasowego modelu budowania relacji społecznych oraz jego modyfikacja na rzecz bardziej autentycznych, bliższych oraz bezpieczniejszych sposobów tworzenia więzi międzyludzkich. Psychoterapeuta towarzyszy oraz wspiera grupę w tworzeniu optymalnej przestrzeni do przeprowadzania tych zmian.
Jak wyglądają spotkania grupy terapeutycznej?
Ludzie siedzący w kręgu zaczynają rozmawiać. Jest to zwyczajna rozmowa – opowiadają o sobie oraz o motywach podjęcia psychoterapii. Podczas pierwszych spotkań zawierają między sobą kontrakt – wspólnie ustalają zasady panujące w grupie. Najważniejsze jest to, że zobowiązują się do zachowania tajemnicy – to, o czym rozmawiają, nie wychodzi poza gabinet terapeutyczny. Z biegiem czasu członkowie grupy budują wzajemne poczucie zaufania, które wpływa na wzrastające poczucie bezpieczeństwa w grupie.
Co pomaga w tworzeniu poczucia bezpieczeństwa w grupie terapeutycznej?
Przede wszystkim możliwość swobodnego wypowiadania się na temat własnych problemów, trudnościach w relacjach, kryzysach interpersonalnych bez niebezpieczeństwa podlegania ocenie. Osoby w kręgu wsłuchują się w wypowiedzi innych po to, aby móc podzielić się tym, co usłyszeli i zaobserwowali w ich trakcie. Dzięki uczestnictwu w grupie terapeutycznej można uzyskać wsparcie w trudnych chwilach. Można jednocześnie poczuć satysfakcję z pomocy udzielonej innej osobie. Efektem tych doświadczeń jest wzmocnienie poczucia własnej wartości.
Co oferuje specyfika grupy terapeutycznej?
Podobieństwo grupowe – polega ono na tym, że słuchając kogoś innego zaczynamy zauważać, że otaczający nas ludzie mają podobne problemy. Powoduje to obniżenie poczucia wyizolowania dając w zamian odczucie bycia zrozumianym.
Dawanie nadziei – czyli wiara, że zmiana, do której dążymy, jest możliwa – jesteśmy bowiem świadkami zmian dokonujących się u innych.
Rozwijanie umiejętności społecznych – dzięki reakcji członków grupy możliwe jest obserwowanie, jak nasze zachowanie lub sposób wypowiedzi wpływa na pozostałych, a my dzięki temu możemy stać się bardziej wrażliwi na to, co robimy, jak się zachowujemy i w jaki sposób kierujemy słowa do innych.
Naśladowanie – ma największe znaczenie w początkowej fazie terapii, ponieważ dzięki temu czynnikowi identyfikujemy się z osobami w grupie. W kolejnych etapach pracy, dzięki obserwowaniu innych, nabywamy nowych technik radzenia sobie w różnych sytuacjach interpersonalnych.
Jeśli doświadczamy trudności w nawiązywaniu oraz podtrzymywaniu pozytywnych dla nas relacji społecznych, warto pomyśleć o uczestnictwie w grupie terapeutycznej.
Marta Andrzejewska
Instruktor terapii uzależnień
Centrum Opieki Zdrowotnej Sanitatis
Oborniki Wlkp.
Czytaj WięcejUdar mózgu nadal wyzwaniem dla medycyny
Pomimo coraz bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych, możliwości leczenia oraz edukacji prozdrowotnej, udar mózgu pozostaje nadal główną przyczyną śmiertelności – trzecią – co do częstotliwości – przyczyną zgonu w populacji osób dorosłych wg Światowej Organizacji Zdrowia. Jest on również główną przyczyną trwałej niepełnosprawności osób dorosłych.
Szacuje się, że w ciągu najbliższych lat, w związku ze wzrostem liczy osób powyżej 65 oku życia, jego występowanie będzie częstsze. W Polsce każdego roku udaru mózgu doznaje ok. 60 000 osób.
Jakie są przyczyny udaru mózgu?
Udar mózgu definiuje się jako nagłe wystąpienie objawów uszkodzenia mózgowia związanego z upośledzeniem dopływu krwi.
W przeważającej większości jest to udar niedokrwienny (ok. 85% wszystkich udarów), związany z zamknięciem naczynia krwionośnego przez materiał zatorowy, który może pochodzić z blaszek miażdżycowych obecnych w tętnicach szyjnych lub kręgowych – doprowadzających krew do mózgu lub z jam serca, skąd zostaje uwolniony w wyniku zaburzeń rytmu (najczęściej w przebiegu arytmii, zwanej migotaniem przedsionków).
Choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby reumatyczne również mogą powodować zmiany w naczyniach krwionośnych w mózgu i doprowadzać w konsekwencji do ich zamknięcia i wywołania niedokrwiennego udaru mózgu.
Udar krwotoczny mózgu (stanowiący ok.15% udarów mózgu) wywołany jest z kolei pęknięciem naczynia krwionośnego w mózgu i następczym krwotokiem sródmózgowym. Ten rodzaj udaru najczęściej jest związany z nadciśnieniem tętniczym. Może wystąpić również w wyniku urazu głowy.
Osobnym zagadnieniem jest krwotok podpajęczynówkowy z pękniętego tętniaka, który również powoduje wystąpienie objawów udarowych, jednak czynniki ryzyka zachorowania są inne.
Jakie objawy mogą wskazywać na wystąpienie udaru mózgu?
Najczęstsze objawy udaru mózgu, niezależnie od przyczyny to:
- nagłe osłabienie siły mięśniowej kończyn po tej samej stronie ciała, może być również osłabienie tylko jednej kończyny, rzadko wszystkich
- nagłe zaburzenia świadomości, orientacji co do własnej osoby i osób z najbliższego otoczenia chorego
- nagłe zaburzenia czucia po tej samej stronie ciała obejmujące kończyny i twarz
- nagłe zaburzenia mowy (może występować problem z wypowiadaniem się lub ze zrozumieniem mowy)
- nagłe zaburzenia widzenia i zawroty głowy
- nagły silny ból głowy u osoby dotychczas nie miewającej bólu głowy
- nagłe zaburzenia równowagi
Przebieg objawów jest różny – objawy mogą wycofać się całkowicie i pojawiać ponownie w tym samym dniu lub później, mogą nasilać się z czasem lub mogą pojawić się dodatkowe objawy.
Pacjent po każdym incydencie takich przemijających objawów neurologicznych powinien zgłosić się natychmiast do lekarza lub wezwać pogotowie w przypadku utrzymujących się objawów.
Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na udar mózgu?
Czynniki ryzyka zachorowania na udar mózgu można podzielić na niemodyfikowalne tzn. takie, na które nie mamy wpływu oraz modyfikowalne, na które możemy wpływać poprzez odpowiednie zachowania prozdrowotne.
Do czynników niemodyfikowalnych należą: wiek – po ukończeniu 55 roku życia ryzyko udaru wzrasta dwukrotnie w każdej kolejnej dekadzie życia; płeć – do 74 roku życia częściej u mężczyzn, po tym wieku częściej u kobiet; rasa – rasa czarna jest obarczona zwiększonym 2.4 razy ryzykiem zachorowania na udar; czynniki genetyczne.
Do czynników modyfikowalnych należą: nadciśnienie tętnicze – wzrost ryzyka 3-4 krotny, choroba wieńcowa serca, cukrzyca, palenie tytoniu, otyłość, alkoholizm (jednak małe dawki alkoholu zmniejszają ryzyko udaru niedokrwiennego, ale zwiększają ryzyko innych chorób), hypercholesterolemia, mała aktywność fizyczna. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej, zwłaszcza w połączeniu z innymi czynnikami ryzyka (np. paleniem papierosów) zwiększa ryzyko udaru.
Walka z powyższymi modyfikowalnymi czynnikami ryzyka zachorowania na udar mózgu poprzez odpowiednią zmianę stylu życia i nawyków jest najważniejszą metodą zapobiegania tej chorobie.
Regularny wysiłek fizyczny (min. 3o min. Dziennie, np. szybki spacer, jazda na rowerze) pomaga ustabilizować nadciśnienie tętnicze, nadwagę, a także poziom glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą.
Przebieg choroby i jej następstwa są indywidualne i zależą w dużej mierze od rozległości udaru, jego umiejscowienia i chorób towarzyszących.
Dr Marcin Piarowski
Lek. med. specjalista neurolog
Centrum Opieki Zdrowotnej Sanitatis
Oborniki Wlkp.
Czytaj WięcejTerapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna jest terapią o bardzo dobrze zbadanej i udokumentowanej skuteczności. Pomaga osobom zmagającym się m.in. z lękiem, smutkiem, poczuciem winy, złością, zmianami nastroju, niechcianymi myślami, natręctwami czy następstwami silnego stresu.
Na czym ona polega?
W trakcie spotkań pracuje się nad nazwaniem i zrozumieniem zgłaszanych problemów. Skupia się głównie na związku między obecnymi u danej osoby myślami (np. nie poradzę sobie, to mnie przerasta), emocjami (np. lękiem, złością) i zachowaniem (np. kłótnią, ucieczką, objadaniem się). Przyglądają się też, w jaki sposób związek ten wpływa na codzienne życie.
Głównym celem terapii i zadaniem specjalisty jest niesienie wsparcia i pomocy w znalezieniu bardziej skutecznych sposobów rozwiązania trudności. Może to być np. uzyskanie nowych metod radzenia sobie z lękiem.
Liczba sesji określona jest na podstawie rodzaju i nasilenia problemu. Godzinne sesje odbywać się będą raz w tygodniu. Zainteresowanych zapraszamy do kontaktu.
Mgr Katarzyna Grześkowiak
Psycholog, certyfikowany specjalista psychoterapii poznawczo – behawioralnej
Centrum Opieki Zdrowotnej Sanitatis
Oborniki Wlkp.
PTSD, gdy życie rozpada się na milion kawałków
O PTSD, czyli zespole stresu pourazowego (inaczej zaburzeniu stresowym pourazowym lub zaburzeniu po stresie traumatycznym) stało się głośno przede wszystkim za sprawą żołnierzy wracających z misji lub uczestniczących w działaniach wojennych. Po powrocie do domu niektórzy z nich zaczynali zachowywać się w sposób zupełnie niezrozumiały dla ich otoczenia i dla nich samych. Okazało się, że źródłem tych zmian były wydarzenia, z którymi zetknęli się w trakcie działań militarnych, wydarzenia skrajnie stresujące, wykraczające poza ich zdolności do radzenia sobie i adaptacji.
Obecnie wiemy już, że PTSD nie wiąże się wyłącznie z udziałem w wojnie, może dotyczyć również innych zdarzeń o charakterze losowym (jak katastrofy naturalne czy wypadki drogowe) lub intencjonalnym (jak przemoc psychiczna i fizyczna, gwałt, napaść). Ich cechą wspólną jest zawsze konfrontacja ze śmiercią, groźba śmierci, poważne obrażenia ciała, zagrożenie takimi obrażeniami, nadużycie seksualne lub groźna takiego nadużycia. Możemy doświadczyć traumatycznego zdarzenia osobiście, być jego bezpośrednim świadkiem lub dowiedzieć się, że dotknęło naszego bliskiego krewnego czy przyjaciela. Możemy być także wystawieni na powtarzające się / skrajnie nasilone zdarzenie w związku z wykonywaną przez nas pracą.
Reakcje ludzi na przeżycie traumy są bardzo zróżnicowane. Pojawia się tutaj istotne ryzyko wystąpienia dolegliwości psychicznych do jakich należy m.in. PTSD. Dotyczą one około 10% osób, które przeżyły wypadek komunikacyjny lub katastrofę naturalną. W przypadku zdarzeń o charakterze interpersonalnym (np. gwałt) lub związanych z udziałem w wojnie odsetek ten sięga nawet 50-60%.
Objawy PTSD pojawiają się jakiś czas po traumie, przeważnie po okresie około miesiąca od zaistnienia wydarzenia. Możliwe jest jednak także, że ujawnią się dużo później nawet 6 miesięcy po doświadczeniu traumatycznym. Mówimy wtedy o PTSD o opóźnionym początku.
Na zespół stresu pourazowego składają się następujące objawy:
- Ponowne przeżywanie lub odtwarzanie traumy; widoczne w koszmarach, niepokojących natrętnych wspomnieniach i wyobrażeniach czy „przebłyskach” (tzw. flashbackach) wiążących się z poczuciem, jakby traumatyczne wydarzenie działo się ponownie tu i teraz. Towarzyszą im często intensywne doznania z ciała (np. szybkie bicie serca, duszności) i cierpienie emocjonalne.
- Unikanie; ludzie podejmują kroki w celu uniknięcia wszelkich bodźców związanych lub kojarzących się z traumą. Nie chcą oglądać filmów, telewizji ani czytać opisów wydarzenia, rozmawiać o nim lub też starają się wymazać myśli i wspomnienia ze świadomości.
- Nadmierne wzbudzenie; jego przejawy to m.in. drażliwość, nadmierna czujność, problemy z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem, bezsenność czy nasilona reakcja przestrachu. Ludzie mają poczucie, że się zmienili, że nie poznają siebie i swoich reakcji, czują się jak „odbezpieczony granat” czy „bomba z opóźnionym zapłonem”.
- Zmiany w myśleniu i nastroju; utrzymuje się pesymistyczny nastrój, któremu towarzyszą często ponure myśli (np. „Jestem do niczego”, „Świat jest beznadziejny”, „Nie mogę nikomu ufać”). Ludzie tracą zainteresowanie ważnymi zajęciami, zmagają się z dojmującym poczuciem winy i brakiem perspektyw na przyszłość. Niektórzy doświadczają amnezji dotyczącej pewnych fragmentów wydarzenia. Inni popadają w odrętwienie, uważają, że nie potrafią już kochać ani odczuwać radości.
Z PTSD współwystępują często inne problemy psychiczne, jak zaburzenia lękowe (napady paniki, lęk uogólniony, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne), zaburzenia nastroju (depresja czy zaburzenia afektywne dwubiegunowe), uzależnienie lub nadużywanie alkoholu / substancji psychoaktywnych / leków.
Co powoduje, że niektórzy po przeżyciu traumy stopniowo sami wracają do równowagi, a u innych rozwija się PTSD? Istnieje wiele zmiennych, których wystąpienie może zwiększyć naszą podatność na zespół stresu pourazowego. Po pierwsze to czynniki związane z czasem przed traumą, takie jak nasze uzdolnienia, kompetencje, kondycja psychofizyczna czy doświadczenia z okresu dzieciństwa / młodości. Ważne jest także to, co dotyczy samego wydarzenia traumatycznego, jak indywidualna ocena zdarzenia, znaczenie jakie mu nadamy, towarzyszące mu emocje (m.in. strach, poczucie bezsilności, przerażenie) czy wystąpienie reakcji dysocjalnych (odrętwienie, odrealnienie). Wpływ na nas ma również okres po traumie m.in. przypisywanie sobie wyłącznej winy za zdarzenie, stosowanie mniej skutecznych strategii radzenia sobie, określony kontekst społeczny (brak wsparcia emocjonalnego, nieżyczliwe reakcje ze strony innych, próby obwiniania). Aktualne badania pokazują, że najsilniejszymi predyktorami wystąpienia PTSD u danej osoby są wczesne doświadczenia rozwojowe (styl więzi z opiekunem) oraz temperament (szczególnie tendencja do intensywnych reakcji emocjonalnych na bodźce, a jednocześnie skłonność do zachowań ryzykownych, o wysokiej wartości stymulacyjnej).
Bibliografia:
Morrison, J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Odachowska, E. (2016). Diagnoza skutków traumy u osób dorosłych. Uniwersytet SWPS (materiały dydaktyczne).
Popiel, A., Pragłowska, E. (2009). Psychopatologia reakcji na traumatyczne wydarzenia. W: J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red.), Konsekwencje psychiczne traumy: uwarunkowania i terapia, 34 a 63. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Popiel, A., Zawadzki, B. (2013). Przedłużona ekspozycja w Polsce. Wstęp do polskiego wydania. W: E. Foa, E. Hembree, B. Olasov Rothbaum. Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD. Emocjonalne przetwarzanie traumatycznych doświadczeń. Podręcznik terapeuty, 9 a 11. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Czytaj Więcej