Związek czy już współuzależnienie

Termin „współuzależnienie” dotyczy osób pozostających w bliskim związku z kimś uzależnionym od alkoholu, narkotyków, hazardu, seksu itp., zaburzonym emocjonalnie lub chorym.

Kogo najczęściej dotyka?

Statystycznie najczęściej problem współuzależnienia dotyka kobiet, których mąż lub partner nałogowo pije alkohol, wprowadzając w ten sposób stres i destrukcję w życie rodzinne. Na alkohol wydawane są znaczne sumy pieniędzy, rodzina przeżywa lęk o alkoholika, który upija się i znika z domu, traci pracę lub zaczyna chorować na wątrobę, nadciśnienie, cukrzycę, itp. Członkowie rodziny są zawiedzeni i źli z powodu niedotrzymywania obietnic i braku zaangażowania alkoholika w życie rodzinne. Osoba uzależniona zaprzecza, że ma problem, kłamie, obwinia o swoje picie najbliższych, czyli tworzy iluzję, aby uchronić siebie przed uznaniem rzeczywistości swojego nałogu i konieczności leczenia.

Czym skutkuje problem współuzależnienia?

Osoby współuzależnione zgłaszają się do lekarza rodzinnego z problemami zdrowotnymi, których przyczyną okazuje się być przewlekły stres, do psychiatry z powodu dolegliwości takich jak bezsenność, trudności z koncentracją i pamięcią, wyczerpaniem psychicznym i fizycznym, lub do psychologa z poczuciem całkowitej bezradności i poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, co zrobić, aby bliska osoba przestała pić.

Pacjenci ci przychodzą do specjalisty zazwyczaj po bardzo długim okresie rozmaitych starań o trzeźwość osoby uzależnionej, używaniu gróźb, próśb, wymuszaniu obietnic poprawy itp. Starania te nie pomagają, bo jak tu kontrolować osobę, która nie jest ubezwłasnowolniona, w kraju, gdzie zakup i picie alkoholu jest całkowicie legalne? Pomimo wielokrotnego wypróbowywania tych samych sposobów i stwierdzenia, że one nie działają – osoby współuzależnione i tak nie zaprzestają swych starań, tworzy się przymus pilnowania alkoholika i łagodzenia skutków jego picia, co daje złudne wrażenie panowania nad sytuacją. Z czasem zachowania związane z kontrolowaniem picia wypełniają szczelnie całe życie powodując wiele zaniedbań, rujnując zdrowie i samopoczucie osoby współuzależnionej. Jeśli ktoś całą noc czeka na powrót męża do domu i nie śpi, to przetrwanie następnego dnia będzie heroizmem. Myślenie o tym, jak dopiąć budżet wywołuje stres. Ukrywanie czyjegoś picia wymaga kłamstw, powoduje poczucie winy i oddala od znajomych i przyjaciół. Osoba współuzależniona bierze na siebie konsekwencje czyjegoś picia i robi sobie wyrzuty, że nie potrafi sobie z nimi poradzić, ponawia próby. Powoduje to bezsensowne trwonienie energii: np. szukanie i wylewanie alkoholu poskutkuje tym, że alkoholik po prostu dokupi sobie nową porcję. Energia ta powinna być wykorzystana z pożytkiem na zaspokajanie własnych potrzeb lub dbanie o dzieci.

Jak reagować?

Podstawową sprawą jest zaprzestanie chronienia alkoholika przed konsekwencjami jego czynów: jeśli ktoś upił się i zasnął na klatce schodowej, to tam powinien się obudzić, jeśli ukradziono mu w barze kurtkę, to niech zadba o nową, może używaną. W żadnym razie problemów tych nie powinna rozwiązywać jego partnerka.

Jeśli trudności się nasilają i samemu nie można sobie poradzić dobrze jest zgłosić się na psychoterapię.

Mgr Agata Rogacka

Psycholog

Certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień

Centrum Opieki Zdrowotnej SANITATIS

Oborniki Wlkp.