O dopalaczach słów kilka

O dopalaczach można usłyszeć w kontekście opisu tragicznych skutków ich zażywania – o przypadkach śmierci czy ciężkich powikłań wynikających z ich zażycia. Przyjmujemy, że „ktoś” „gdzieś” zatruł się dopalaczami, ale obok nas ten problem nie występuje. Często mamy rację, jednak przypadki zażywania tych niebezpiecznych środków stają się coraz powszechniejsze.

Czym zatem są dopalacze?

To potoczna nazwa grupy substancji psychoaktywnych, mających wywołać w organizmie człowieka stan odurzenia przypominający efekt działania narkotyków. Są od nich tańsze i łatwiej dostępne. W ich skład wchodzą różnorakie niezidentyfikowane trujące substancje mogące doprowadzić do śmierci człowieka – lekarze często z powodu braku informacji dotyczących składu zażytego dopalacza nie mają możliwości podania środka antagonizującego truciznę w nich zawartą.

Wyróżnia się trzy grupy dopalaczy:

• dopalacze o działaniu pobudzającym:

Promowane jako środki dodające energii, odwagi, siły, wytrzymałości. W rzeczywistości prowadzą do zaburzeń percepcji (omamy, halucynacje), zmian organicznych w mózgu, zaburzeń rytmu serca – mogą powodować śmierć.

• dopalacze o działaniu halucynogennym:

Promowane jako środki powodujące doświadczanie wyjątkowych doznań, przejście do świata niedostępnego zmysłom, uzyskanie „magicznego” stanu świadomości. Po zażyciu mogą wystąpić halucynacje, wizje powodujące lęk i panikę, zaburzenia snu, nudności i wymioty, gorączkę.

• dopalacze o działaniu reklamowanym jako podobne do marihuany:

Promowane jako środki pozwalające odczuć rozluźnienie, poprawić nastrój, złagodzić napięcie. Po zażyciu mogą pojawić się „splątane” myśli, narastający niepokój, nerwowość, organiczne dolegliwości w postaci duszności, bólów w klatce piersiowej, utrata przytomności.

Kto sięga po dopalacze?

Wyobraźmy sobie, że nagle ktoś przenosi nas w inne miejsce od tego, w którym żyliśmy. Nie znamy języka, którym posługują się tamtejsi ludzie, nie mamy pracy, domu, pieniędzy i wszyscy wydają się być wrodzy. Człowiek w takiej sytuacji przeżywa silny stres, trudno mu podejmować racjonalne decyzje. Tak myślą i czują nastolatki, gdy wchodzą w świat dorosłych. To nasza grupa ryzyka.

Początkowo nastolatek sięgający po dopalacze doświadcza korzyści – o ile miał szczęście i nie trafił na środek, którego zażycie mogło skutkować śmiercią. Odczuwa rozluźnienie, nie myśli o kłopotach. Problem w tym, że za tymi przeświadczeniami stoją błędy poznawcze, nastolatek stosuje nieracjonalne przekonania o rzeczywistości.

Otoczenie nastolatka uwrażliwić się powinno na niepokojące objawy w jego zachowaniu – sygnały ostrzegawcze, mogące być świadectwem zażywania przez niego dopalaczy.

Warto zwrócić uwagę na następujące zachowania u nastolatka: zaniedbywanie nauki, absencja szkolna, nowe niepokojące znajomości, zmiana wyglądu, chwiejność emocjonalna, agresja, apatia, kłamstwa, kradzieże.

Jak pomóc swojemu dziecku?

Zachować spokój, pamiętać, że Wasze dziecko potrzebuje pomocy. Skorzystać ze wsparcia profesjonalnych ośrodków zajmujących się diagnozą i leczeniem uzależnień. Skontaktować się z grupami wsparcia dla rodziców.

Dr Alicja Bezmienow

Specjalista psychoterapii uzależnień

Centrum Opieki Zdrowotnej Sanitatis

Oborniki Wlkp.